Kadınlarda DEHB Neden Görmezden Geliniyor?

DEHB bir erkek hastalığı değildir, ancak erkeklerde, kadınlardan ve kızlardan çok daha yaygın olarak teşhis edilir. Neden? Kalıcı stereotipler, sevk önyargısı, içselleştirilmiş semptomlar, cinsiyet rolü beklentileri, komorbiditeler ve hormonal dalgalanmaların hepsi kadınlarda DEHB sunumunu karmaşıklaştırır. Burada, kadınlarda DEHB’nun yaygın belirtileri ve semptomlarının yanı sıra kapsamlı bir değerlendirme ve etkili tedavi için engelleri öğrenin.

DEHB, günlük işleyişe müdahale eden “hiperaktivite ve dürtüsellik olsun ya da olmasın” kalıcı bir dikkatsizlik modeli ile karakterize edilen nörolojik bir bozukluktur. Yaygınlık oranları cinsiyete göre giderek benzese de Avrupalı erkekler arasında tanı oranı kadınlar arasında olduğundan yaklaşık %69 daha yüksektir.

Neden Kadınlarda DEHB klişelere uymuyor? Belirgin belirti sunumu dikkatsizliğe doğru çarpıktır. Kısmen kadınlarda DEHB’nun neden hala büyük ölçüde yanlış anlaşıldığını, gözden kaçırıldığını ve yeterince çalışılmadığını açıklayan bir özellik.

Genel olarak artan DEHB farkındalığına rağmen, bilim hala kadınlarda DEHB hakkında çok şey öğrenmeye ve çözmeye devam ediyor. Özellikle biyoloji, nöroloji ve cinsiyet yapılarının durumun görünümü, yörüngesi ve tedavi süreci üzerindeki etkisi üzerine.

Kadınlarda DEHB: Tarihsel Perspektifler

DEHB anlayışımız önemli ölçüde gelişti. Çocuklarda hiperaktivite ölçüleriyle tanımlanan bir durum olarak kabul edildiğinde, DEHB artık dikkatsizliği içerdiği ve potansiyel olarak bir ömür boyu süreceği anlaşılmaktadır. 

Yine de birçok modası geçmiş DEHB stereotipi hem tıp camiasında hem de dışında varlığını sürdürmekte ve bugün kadınlarda DEHB’nun araştırılmasını, saptanmasını ve tedavisini engellemektedir. 

Son araştırmalar, aşağıdaki gibi zararlı DEHBmitleri nedeniyle yetersiz şekilde değerlendirilen ve tedavi edilen kadınlar için ciddi zihinsel ve fiziksel sağlık sonuçlarını öngörmektedir:

• DEHB bir erkek hastalığı mı? Yıkıcı ve yönetilemez olduğu düşünülen hiperaktif çocuklar, kliniklere sevk edilenlerdi. İlk çalışmalar, bu hiperaktif erkek çocukların davranışlarına dayanıyordu; bu bulgular, bugün hala kullanılmakta olan tanı kriterlerinin ve değerlendirme ölçeklerinin şekillendirilmesine yardımcı oldu.
• DEHB bir çocukluk bozukluğudur. DEHB, uzun süre hiperaktivitenin ayırt edici özelliğine göre Çocuklukta Yıkıcı Davranış Bozukluğu olarak sınıflandırıldı. Zamanla, DEHB’nun ergenlik çağında düzelmediği ve dikkatsiz semptomların hiperaktif semptomlardan daha uzun sürdüğü anlaşıldı.

Kadınlarda DEHB Belirtileri

Kadınlarda DEHB, öncelikle aşağıdakiler için daha büyük bir olasılık anlamına gelir:

• Uzmanlara göre dikkatsiz semptom sunumu
  • Ayrıntılara dikkat etmemek veya faaliyetlerde dikkatsizce hatalar yapmak
  • Görevlere dikkat çekmede zorluk
  • Talimatları takip etmemek ve görevleri tamamlayamamak (örneğin, odak noktanızı kaybetmek, yan takiplere girmek)
  • Görevleri ve etkinlikleri organize etmede sorun
  • Kolayca dikkati dağılmak
  • Günlük aktivitelerde unutkanlık
• Ruh hali ve kaygı dahil olmak üzere semptomları içselleştirmek.

Kadınlarda DEHB: Cinsiyet Rolü Beklentileri

Kadınlarda DEHB, cinsiyet rolü beklentileri nedeniyle karmaşıktır. Toplumun kadınlar için uzun bir beklenti listesi “kendini, aileyi ve evi yönetmek” yürütme işlevlerinin tutarlı bir koordinasyonunu gerektirir.

DEHB’li kadınlar bu talepleri karşılayamaz. Ancak sosyal kabul arayışında, genellikle semptomları ve sorunları maskeleyerek onlarla tanışmaya kararlıdırlar. Utanç ve kendini suçlama, toplumsal beklentiler ile DEHB’nun yürütme bozuklukları arasındaki dinamik etkileşimi besler. 

DEHB’li kadınları anlamak için klinisyenler, kadınların cinsiyet beklentilerine uymadaki başarılarına göre öz-değer ve öz saygılarını ne ölçüde ölçtüğünü küçümseyemezler.

Kadınlarda DEHB: Sosyal Açıklar

DEHB olan kadınlar, DEHB olan erkeklere kıyasla sosyalleşme ile daha çok mücadele ederler.

• Kadınlar genellikle ilişkilerin talepleriyle boğulur ve sonuç olarak daha az anlamlı ilişkiye sahip olma eğilimindedir. Nadiren arkadaşlık başlatırlar ve onları sürdürmekte zorlanırlar. İzolasyon, rahatsızlık ve kafa karışıklığından korur.
• Genellikle reddedilme duyarlılığı ile mücadele ederler, gerçek veya algılanan reddedilmeye karşı yoğun bir duygusal tepki, sosyal etkileşimi potansiyel bir acı kaynağı haline getirebilir.
• DEHB’si olmayan kadınlara kıyasla riskli cinsel davranışlarda bulunma olasılıkları daha yüksektir. Bunun için bir teori, cinselliğin sosyal kabulün kısa yolu olarak erken tanınmasıdır. DEHB’li kadınlarda erken cinsel aktivite başlangıcı, erken ilişki, daha fazla cinsel partner, daha gündelik seks, daha az korunan seks, daha fazla cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve daha fazla plansız gebelik öyküsü bulmak yaygındır. Yaygın olmakla birlikte, bu deneyimler DEHB’nun utanç uyandıran yönleridir.

Kadınlarda DEHB: Aşırı Duyarlılıklar

DEHB olan kadınlar, DEHB olan erkeklere kıyasla daha fazla merkezi sinir sistemi aşırı duyarlılığı yaşama eğilimindedir. Genellikle aşağıdakilerden daha fazlasını rapor ederler:

• Dokunsal savunma ve duyusal aşırı yüklenme (dokunulmaya ve giyim malzemesi, etiket, yüksek sesli müzik, ışık, kokular vb. Gibi ortak öğelere)
• Baş ağrısı, migren, mide ağrıları ve mide bulantısı dahil somatik şikayetler
• Uyku güçlükleri

Kadınlarda DEHB: Komorbiditeler

Yetişkinliğe gelindiğinde, DEHB’li kadınların çoğu, DEHB belirti tablosunu karmaşıklaştırabilecek en az bir komorbid bozukluğa sahiptir:

• Anksiyete (DEHB olan kişilerin %25-40’ında anksiyete bozukluğu var)
• Duygudurum bozuklukları
• Düzensiz yeme (bulimia en yaygın olanıdır)
• Karşı gelme bozukluğu (ODD) veya davranış bozukluğu gibi dışsallaştırma bozuklukları (çoğunlukla dürtüsel tipte DEHB olan kadınlarda bulunur)
• borderline kişilik bozukluğu (BPD) gibi kişilik bozuklukları

Kadınlarda DEHB: Dürtüsellik

Dürtüsellik belirtileri, DEHB’nun kadınlarda nasıl ortaya çıktığını daha da etkiler. Dürtüsellik ile ilişkilidir

• Kontrol edici, talepkar, kolay sinirlenen vb. Olarak algılanan davranışlar dahil olmak üzere cinsiyete özgü atipik davranışlar
• Hız yapma ve ekstrem sporlar gibi yüksek riskli davranışlar
• Madde kullanımı ve kumar dahil olmak üzere bağımlılık yapıcı davranışlar
• Kendine zarar verme (deriyi kesme, kesme vb.) dahil olmak üzere olumsuz duygular üzerinde hareket etme olasılığının önemli ölçüde artması

Kadınlarda DEHB: Tanısal Hususlar ve Zorluklar

Klinisyenler, DEHB’yi teşhis etmek için DSM-5 yönergelerini, ayrıca derecelendirme ölçeklerini, görüşmeleri ve diğer uygulamaları kullanır. Araştırmalar, kız ve kadınların, erkeklere ve erkeklere kıyasla sürekli olarak yeterince tanımlanmadığını ve bu tanı kriterleri ² kullanılarak DEHB için eksik teşhis edildiğini göstermektedir. Bu eşitsizliğin nedenleri aşağıdakileri içerir.

1. Kadınlarda DEHB: Dikkatsiz Semptom Sunumu

• Daha büyük bir dikkatsizlik olasılığına sahip ince bir belirti sunumu, başkaları için dışsal olarak yıkıcı olmayan birçok kadın ve kız için DEHB deneyimini işaretler. Bununla birlikte, çoğu klinisyen, erkeklerde ve erkek çocuklarda daha sık görülen hiperaktif, yıkıcı DEHB sunumlarına en aşinadır. Araştırmalar, hiperaktivite ve dürtüselliğin, diğer dışsallaştırma semptomları (davranış problemleri gibi) ile birlikte, diğer DEHB sunumlarına kıyasla güçlü bir tanı öngörücüsü olduğunu göstermektedir. ³
• Semptomları kamufle etme: Araştırmalar, kadınların DEHB semptomlarını gizleme ve telafi etme konusunda oldukça motive olduklarını gösteriyor. Gözlemlenebilir semptomlar genellikle anksiyete veya duygudurumla ilgilidir ve bu da yanlış tanıya yol açabilir.

2. Kadınlarda DEHB: Cinsiyet Yanlılığı

Cinsiyet önyargısı nadiren kasıtlıdır, ancak sinsi ve yaygındır. Klinisyenlerin kadınları görme ve etiketleme şeklini etkiler.

• Yönlendirmeler: Dikkatsiz, rahatsız edici olmayan semptomlar nadiren endişe uyandırır, bu nedenle bu semptomları olan az sayıda kız ve genç tanı veya konsültasyon için sevk edilir.
• DEHB için derecelendirme ölçekleri hala erkek davranış belirtilerine doğru çarpıktır. İçselleştirilmiş semptomlar ve bozukluklar genellikle ele alınmaz ve çoğu araç kadınların değerleri için normale döndürülmez.

3. Kadınlarda DEHB: Hormonal Etki

Yumurtalık hormonları vücuttaki hemen hemen her sistemle etkileşime girer ve tüm kadınlar için fiziksel, sosyal ve duygusal sağlıkta temel bileşenlerdir. Beyin, östrojen için hedef organdır çünkü nörotransmiter aktivitesini artırarak beyni korur ve bu da daha sonra yürütme işlevini, dikkati, motivasyonu, sözlü hafızayı, uykuyu ve konsantrasyonu etkiler.

Ay boyunca ve yaşam boyu dalgalanan östrojen seviyeleri, kadınlarda DEHB semptomlarının ifadesini etkiler. DEHB, büyük ölçüde, zaman içinde semptomları stabil olan bir durum olarak düşünülür, ancak bu, kadınlar ve vücutları için geçerli değildir. Gerçek şu ki:

• DEHB semptomları hormon dalgalanmalarına göre değişir. Östrojen azaldıkça DEHB belirtileri artar. Östrojen yumurtlamadan sonra, döngünün ortasında ve hatta adetin başlangıcına yakın bir zamanda azalır. Düşük östrojen ve yüksek progesteronun bu kombinasyonu semptomları muazzam şekilde şiddetlendirir. Aynı zamanda semptomların günden güne değişebileceği anlamına gelir. Bazı kadınlar bu mikro dalgalanmalara karşı daha da hassas olabilir.
• Östrojen, ergenlik döneminde, DEHB semptomlarının kızlarda daha belirgin hale geldiği zamanlarda başlar. Bu hormonal değişiklikler genellikle anksiyete ve duygusal uçuculuk olarak ifade edilir, ancak bu zamanda da yüksek olabilir, bu da anksiyete veya duygudurum bozukluğu ile yanlış teşhis edilmesine ve yanlış veya yetersiz tedavi edilmesine yol açabilir.

Kadınlarda DEHB Tedavi Süreci

DEHB terapi, ilaç tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve konaklama ile tedavi edilebilir. DEHB olan kadınlar aşağıdaki tedavi seçeneklerini göz önünde bulundurmalıdır:

• Kadınlarda ve kızlarda DEHB ile deneyimli bir klinisyen ve / veya terapist. Bu profesyoneli bulmak belki de yapılacak en önemli ve en zor şeydir. Kadınlarda DEHB’yi tedavi etme deneyimlerini sorduğunuzdan emin olun.
• Aile psikoeğitimi: Destek ağınızın DEHB’yi anlaması da önemlidir.
• Yeniden çerçeveleme: Terapistler, deneyiminizi doğrulamanıza, toplumsal beklentilerin bakış açınız üzerindeki etkisini sorgulamanıza ve size kendi kendini savunmayı öğretmenize yardımcı olabilir.
• İlaç tedavisi: Hormonların DEHB üzerindeki etkisini ve ilaçla etkileşimi anlayan bir doktor bulmak önemlidir. Örneğin uyarıcılar, adet döngüsünün ikinci yarısında daha az etkili olabilir. Hormon replasman tedavisi menopoz sonrası kadınlarda mevcut östrojen ve progesteronu artırdığı için DEHB semptomlarını büyük ölçüde iyileştirir. SSRI’lar genellikle anksiyete ve duygudurum bozuklukları için reçete edilir, bu nedenle klinisyenlerin uyarıcıların SSRI’larla nasıl etkileşime girdiğini ve semptomları nasıl etkilediğini anlamaları çok önemlidir.
• Çevrenin yeniden yapılandırılması: Terapistler ve diğer profesyoneller, ihtiyaçlarınıza ve düşüncelerinize hayatınıza daha uygun olacak şekilde çevrenizi yeniden yapılandırmayı öğrenmenize yardımcı olabilir.
• Koçluk ve destek grupları: DEHB koçları, hedeflere ulaşmanıza yardımcı olabilir ve destek grupları, DEHB deneyimini normalleştirmede ve izolasyonu, kaygıyı ve sıkıntıyı azaltmada harikalar yaratabilir.